Waarom de Kosten-Waardeparadox innovatie blokkeert

Het verval van het IT-kostenmodel

Traditioneel wordt het IT-budget opgesteld op basis van historische financiële kosten. Deze aanpak verdeelt het budget in drie bekende categorieën: Instandhouden, Vernieuwen en Innoveren.

Instandhouden: De dure status quo

• Het probleem: dit budgetdeel is gewijd aan afschrijving, onderhoud en support van bestaande IT-middelen. Door snelle technologische veroudering en jaarlijkse indexatie van meerjarige contracten, stijgen deze kosten structureel.
• De realiteit: zoals de roze balk in de figuur toont, gaat in de praktijk gemiddeld 70% van het totale IT-budget op aan instandhouding. Dit percentage neemt jaarlijks toe, wat ten koste gaat van vernieuwing en innovatie. Dit is het ‘zwarte gat’ waar budget jaarlijks in verdwijnt, zonder dat de prestaties verbeteren.

Vernieuwen: Vervangen is geen vooruitgang

• Het doel: na de afschrijvingstermijn (doorgaans 5 jaar) worden IT-middelen vervangen. Dit leidt tot investeringen en eenmalige kosten voor set-up en training.
• De realiteit: hiervoor is gemiddeld 20% van het IT-budget gereserveerd. Hoewel nieuwe middelen functioneel iets meer leveren of sneller kunnen zijn, gaat het hier puur om vervanging. Iets wat nauwelijks innovatieve meerwaarde creëert. Dit is de verspilde kans: energie en budget gaan naar iets nieuws, maar het lost geen strategische problemen op.

Innoveren: Budget zonder strategie

• Het doel: de organisatie beseft dat niet innoveren stilstand is en daarom achteruitgang.
• De realiteit: dit budgetdeel (10%) is vaak gefragmenteerd en mist alignment, waardoor de daadwerkelijk toegevoegde waarde van deze initiatieven laag of zelfs nul is.

De Kosten-Waardeparadox

Als we IT niet als kostenpost, maar als waarde voor bedrijfsprocessen (rendement) gaan beschouwen, wordt de kloof duidelijk. De genoemde percentages zijn praktijkgemiddelden. De vraag "Waarom is innovatie zo moeilijk?" wordt daardoor beantwoord door de blauwe kolommen in onderstaande figuur:

• Instandhouden: dit budgetdeel levert slechts 10% van de totale waarde voor de bedrijfsprocessen. Je betaalt dus het meest voor de status quo, waarvan de waarde steeds verder afneemt.
• Vernieuwen: dit creëert een vergelijkbare waarde (ongeveer 20%), wat resulteert in een nul-som. De kosten en de toegevoegde waarde staan in balans, maar er is geen sprake van digitale transformatie.
• Innoveren: dit kleine budgetdeel van slechts 10% heeft het potentieel om maar liefst 70% van de strategische waarde en transformatie te leveren.

Dit traditionele model dwingt organisaties in een vicieuze cirkel. De financiële druk van de 70% instandhouding smoort de 70% potentiële waarde van innovatie/digitale transformatie. Er is wel de wil/intentie tot innovatie, echter door gebrek aan strategie wordt dit niet concreet gemaakt. Als er geen actie op wordt ondernomen zal de toegevoegde waarde van IT tot stilstand komen om daarna snel af te nemen.

De oplossing: ontwerp en besturing

Om de IT-voorzieningen uit de kostenhoek te halen en de 70% waarde uit innovatie/digitale transformatie te ontsluiten, zijn twee zaken essentieel:

• Ontwerp & Alignment: er is een strategisch plan met budget nodig dat de bedrijfsprocessen in lijn brengt met de IT-voorzieningen (IT-alignment). Dit vraagt om een doordacht ontwerp voor de digitale transformatie.
• Besturing & Grip: digitale transformatie is een dynamisch proces dat tijd en aanpassingsvermogen vergt. Om gedurende de doorlooptijd grip te houden op wijzigingen en doelen, is een robuust model voor IT-governance onmisbaar.