Wanneer je als school zelf je lesmeteriaal maakt, is samenwerken binnen de school, stichting of daarbuiten een must. Bij open lesmateriaal deel je materiaal in de community.
In een vorig blogartikel schreef ik over ‘Te weinig personeel en te veel banen’. Een van de punten die daarin wordt belicht: ‘Delen is groeien’. In dit artikel ga ik daar dieper op in. In het onderwijs is het primaire proces het overbrengen van kennis en het inspireren van de leerling. Voor het lesgeven worden methoden gevolgd of wordt (voor sommige vakken) het lesmateriaal door leerkrachten zelf gecreëerd. Dit laatste zien we steeds meer. Echter het creëren van effectief lesmateriaal is een tijdrovende bezigheid. Gelukkig is er een groeiende trend die deze last verlicht: open lesmateriaal.
Door: Krijn Padmos
Expanding Visions
Wanneer je als school zelf je lesmeteriaal maakt, is samenwerken binnen de school, stichting of daarbuiten een must. Bij open lesmateriaal deel je materiaal in de community.
Wat is open lesmateriaal?
Open lesmateriaal verwijst naar educatief materiaal op internet, zoals tekstboeken, hand-outs, video's en meer. Open lesmateriaal is vrij beschikbaar voor gebruik, aanpassing en delen. Dit materiaal wordt vaak gepubliceerd onder een open licentie, zoals Creative Commons. Hierdoor kunnen leerkrachten het materiaal aanpassen aan de specifieke behoeften van hun leerlingen. Inmiddels is open lesmateriaal een waardevolle troef geworden voor onderwijzend personeel. Niet alleen vanwege de tijd die het bespaart, maar ook vanwege de vele andere voordelen die het met zich meebrengt.
De opbrengsten bij het gebruik van open lesmateriaal (als je het goed inzet) zijn er op het vlak van:
Tijdbesparing
Een van de meest voor de hand liggende voordelen van open lesmateriaal is de enorme tijdbesparing die het biedt voor onderwijzers. In plaats van elke les vanaf nul te moeten samenstellen, kunnen leerkrachten putten uit een breed scala aan reeds ontwikkelde bronnen. Of het nu gaat om een interactieve presentatie, lesvideo of een set oefenopgaven. De kans is groot dat er al iets beschikbaar is dat aansluit bij de beoogde onderwijsdoelen. Deze tijdwinst stelt leerkrachten in staat zich meer te concentreren op differentiatie, individuele aandacht en het verfijnen van hun lesmethoden. Uiteraard geldt dit op die plaatsen waar ook de lessen zelf worden samengesteld.
Maatwerk en flexibiliteit
Een ander voordeel van open lesmateriaal is de flexibiliteit en aanpasbaarheid ervan. Leerkrachten kunnen het materiaal aanpassen aan de behoeften en interesses van hun leerlingen, waardoor het onderwijs meer relevant (op maat) en boeiend wordt. Of het nu gaat om het toevoegen van lokale voorbeelden, het vereenvoudigen van complexe concepten of het integreren van multimedia-elementen. De mogelijkheden zijn eindeloos. Deze aanpassingsmogelijkheid stelt leerkrachten in staat hun onderwijs echt op maat te maken, waardoor de leerervaring voor alle leerlingen verbeterd kan worden.
Kwaliteit
Open lesmateriaal wordt vaak ontwikkeld door een diverse groep van educatieve experts, leerkrachten en professionals uit verschillende vakgebieden. Dit betekent dat leerkrachten toegang hebben tot een breed scala aan hoogwaardig materiaal, dat is getest en verbeterd door collega's. De diversiteit aan perspectieven en benaderingen kan het onderwijs verrijken en leerkrachten inspireren om nieuwe methoden uit te proberen en hun eigen praktijk te verbeteren.
Samenwerking is een uitdaging
Een ander aspect van open lesmateriaal is de gemeenschap die eromheen is ontstaan. Leerkrachten worden aangemoedigd om hun eigen materiaal te delen en te profiteren van het werk van anderen. Dit bevordert samenwerking en kennisdeling binnen het onderwijsveld, waardoor leerkrachten kunnen profiteren van elkaars expertise en ervaring. Bovendien kan het bijdragen aan een gevoel van saamhorigheid en solidariteit onder leerkrachten, wat essentieel is voor een ondersteunende en stimulerende onderwijsomgeving. Overigens is op dit punt nog wel wat te winnen. Nog te vaak wordt materiaal niet gedeeld met verschillende redenen. Angst voor wat een collega ervan van vindt (is het wel goed genoeg?), dat het materiaal verkeerd of misbruikt, of dat er iemand anders met de credits vandoor gaat. Hoe waardeer je als organisatie de leerkrachten die materiaal ontwikkelen? Hoe krijg je ze gemotiveerd om het te delen?
Delen is groeien
Open lesmateriaal is veel meer dan alleen een handige bron voor leerkrachten; het is een krachtige troef die het onderwijslandschap verandert. Door tijd te besparen, flexibiliteit te bieden, de kwaliteit te verhogen en samenwerking te bevorderen, stelt open lesmateriaal onderwijzend personeel in staat om effectiever en efficiënter te werken. Als gevolg hiervan profiteren niet alleen leerkrachten, maar ook leerlingen die toegang hebben tot boeiender en beter afgestemd onderwijs. Het is duidelijk dat open lesmateriaal een essentiële rol speelt in de voortdurende evolutie van het onderwijs en een waardevolle aanwinst is voor elke onderwijsinstelling.
Praktijk voorbeelden
Enkele praktische voorbeelden waar je terecht kan, zijn Impuls Open Leermateriaal en Wikiwijs. Ook de Stercollectie van VO content is een goed voorbeeld. Daar vind je ook informatie over het gebruik.
Ook als school zelf ontwikkel je lesmateriaal en maak je taken voor leerlingen, gekoppeld aan (kern)doelen. Hoe krijg je die goed toegankelijk voor collega’s binnen je eigen school, stichting of voor collega’s buiten je organisatie? Het Aerobe open leerplatform lost dit voor je op. Met de Aerobe bibliotheek beheer en deel je het ontwikkelde lesmateriaal. Met de leer managementfunctie zet je taken naar leerlingen en bewaak je de voortgang van werk en ontwikkeling.
Wil je meer weten over dit onderwerp of van gedachten wisselen?
Laat hier je vraag achter