Middelbare scholieren krijgen gemiddeld 102 cijfers per jaar, dat is om de dag een cijfer!
Formatief handelen is een belangrijk onderdeel van de visie en doelstellingen van veel scholen. Volgens onderzoek van het NRO uit 2022 zet 80% van de schoolplannen in op meer formatief handelen. Dit is een stijging van 20% ten opzichte van 2020. Maar, lukt dat ook een beetje?
Door: Jaap Kraaijenhagen
Aerobe
Middelbare scholieren krijgen gemiddeld 102 cijfers per jaar, dat is om de dag een cijfer!
Middelbare scholieren krijgen gemiddeld 102 cijfers per jaar, dat is om de dag een cijfer! In een uitzending van Khalid & Sophie werd door leerlingen de stress door toetsdruk bevestigd. Afgezien van de stress kun je je afvragen wat er van de stof beklijft en wat dit doet met de motivatie voor het leren. Het kan toch niet zo zijn dat je alleen voor een cijfer leert? Het gaat hier om de summatieve toetsen, voor een cijfer, om de afronding van een leerproces te duiden. Het resultaat telt immers mee voor determinatie, overgang of slaging. Vooralsnog is dit summatief toetsen nog steeds de norm.
Omvat alle activiteiten die leraren én (mede)leerlingen doen om bewijs van het leren te verzamelen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te nemen over de vervolgacties in het leren en lesgeven.
Black & William, 2009
Veel scholen erkennen de toetsdruk en kampen met ongemotiveerde leerlingen. Er is een duidelijke wens om meer te focussen op het leerproces en minder op de cijfers. Het zou een mooie balans moeten zijn tussen formatief en summatief.
Of zoals in een recent schoolplan verwoord: "Een balans waarbij de summatieve toetsen het uiteindelijke resultaat zijn van formatief handelen in de lessen en het formatief toetsen".
Formatief handelen kan tevens helpen om zelfregulerend leren, en daarmee eigenaarschap, bij de leerling te bevorderen.
De praktijk met betrekking tot formatief handelen blijkt echter weerbarstig. Er zijn, afgezien van formatie en tijd, meerdere kritische succesfactoren die meespelen:
Kortom, het is een complexe uitdaging. Hoewel formatief handelen een waardevolle toevoeging is voor onderwijsinnovatie, verloopt het proces nog niet zo snel als gewenst en worden we vaak overweldigd door dagelijkse beslommeringen. Toch zijn er al talloze inspirerende initiatieven en voorbeelden te vinden van scholen die hiermee aan de slag zijn gegaan en waarbij de leerlingen er echt baat bij hebben.
Bij formatief handelen wordt het leerproces van de leerling gestimuleerd. Het maakt, door middel van het werken met leerdoelen zichtbaar waar de leerling staat, waar hij of zij naar toe moet en wat hij of zij nodig heeft om verder te komen. Feedback en de didactisch-pedagogische rol van de leerkracht/mentor spelen in dit proces een belangrijke rol. Als het om IT gaat, is de vraag wat je in dit proces van formatief handelen wilt vastleggen. Leerdoelgericht werken met zicht op de brede ontwikkeling van de leerling vraagt om het maken van goede keuzes in wat je wel en niet digitaal wilt monitoren.
Is die keuze eenmaal gemaakt, is het zaak te onderzoeken welk digitaal platform jouw ambities het beste ondersteunt. Als een dergelijk leerplatform daarnaast tijd bespaart en aanzet tot samenwerking is één en één twee. Aerobe open leerplatform faciliteert deze samenwerking en ontzorgt de leerkracht in de weg naar een meer geleidelijke formatieve aanpak.
Nieuwsgierig hoe Aerobe kan helpen bij jouw onderwijskundige ambities? Neem gerust eens een kijkje in onze digitale brochure en laat je inspireren omtrent een demo en onze bijbehorende aanpak.
Laat hier je vraag achter