Waarom je wil werken vanuit leerlijnen

'Wij gaan werken vanuit leerlijnen, omdat het huidige programma erg overladen is.'

Ik denk dat dit punt terecht is. Als je kijkt naar de ontwikkeling van de methodes over de jaren zie je dat deze steeds uitgebreider geworden zijn. Taalmethodes waren eerder nog wel eens drie dagen in de week ingepland, nu is dat standaard vijf dagen. Spelling was ook drie of vier dagen, nu is dat vijf. Daarnaast is er nog een methode voor technisch lezen, voor begrijpend lezen en soms voor studievaardigheden. Als je al de ingeplande uren voor deze methodes optelt, ziet het programma er inderdaad erg overbeladen uit. Wat me daarbij opvalt, is dat de wereldoriëntatiemethodes juist kleiner geworden zijn, in ieder geval kijkende naar de onderwerpen die behandeld worden en de tijd die hiervoor is ingepland. Rekenen is in uren wel vrij stabiel, maar daar is de zoektocht nog steeds om met niet teveel verschillende onderdelen bezig te zijn.  

'Wij gaan werken vanuit leerlijnen, omdat het beter aansluit bij wat de leerlingen nodig hebben.'

Dat brengt me op het tweede argument: we willen meer aansluiten bij wat onze leerlingen nodig hebben. Dat is vaak inderdaad een terecht punt. De huidige generatie rekenmethodes heeft al wel minder doelen per week waar aan gewerkt wordt, maar vooral bij de start van een nieuw onderdeel is het soms erg prettig om meer tijd te nemen voor dat onderwerp zodat de basis goed staat bij alle leerlingen. Gezien de aard van de methodes, namelijk een strak volgepland programma, is het soms best lastig om hier dan ook echt de ruimte voor te nemen.  

Een ander argument, wat ik ook mooi vind, is dat de leerkracht weer meer de regie krijgt. Anders gezegd: je krijgt weer meer je vak als leerkracht terug. Je denkt zelf na over hoe je de leerlingen iets kunt aanleren, hoe je de uitleg vormgeeft, hoeveel tijd je neemt om met elkaar bij een doel te komen. De praktijk is nu toch wel erg vaak: de methode geeft aan welke les, jij opent de digibordsoftware en volgt de uitlegstappen die daar bedacht zijn. Misschien fijn (of juist niet) als je net start, maar voor een ervaren leerkracht toch niet de beste manier. 

Het werken vanuit leerlijnen

Wat is nu precies werken vanuit leerlijnen? Om hier wat richting aan te geven, heb ik een aantal fasen beschreven die allemaal uitgaan van het werken vanuit leerlijnen. In het volgende blogartikel zoom ik in op iedere fase.

• Fase 1: Volgen van de methode, maar denken vanuit doelen.
• Fase 2: Denken vanuit doelen, de methode aanpassen.
• Fase 3: Werken vanuit leerlijnen zonder methode.

Zicht op de leerlijnen

Bij alle fasen is het van belang dat jij zicht hebt op het grotere geheel, dus de ontwikkeling van die leerlijnen in de hele school en dus op het einddoel. Kennis van de kerndoelen en referentieniveaus zie ik als een basisvoorwaarde, van daaruit kun je terug redeneren in de leerlijn. 

Over onze gastblogger

Maarten van der Steeg is onderwijsadviseur en ontwikkelaar van software voor het basisonderwijs, zoals Klasseplan.nl en Schoolplan.nu. Daarnaast is hij auteur van het boek Leerlijnen voor het basisonderwijs en het boek RekenReis, waarin alle rekendoelen voor het basisonderwijs worden uitgelegd voor leerlingen, leerkrachten en ouders. Hij werkt vanuit NieuwLeren, waarbij het werken vanuit leerlijnen centraal staat.