Juist aan het begin van het schooljaar ligt de focus op weer op het klassenmanagement. Hoe ontstaat onrust in de klas en wat kan je inzetten om het te beperken of voorkomen? Is dat mogelijk?
Nu de scholen weer aan de slag zijn, komt een onderwerp als klassenmanagement weer regelmatig voorbij. Juist in de eerste maanden krijgt dit item extra aandacht en blijft het een belangrijk onderdeel m.b.t. tijdsbesparing en de zo nodige rust in de klas.
Maar waar hebben we het over bij klassenmanagement en wat kan IT hierin betekenen?
Door: Jaap Kraaijenhagen
Aerobe
Juist aan het begin van het schooljaar ligt de focus op weer op het klassenmanagement. Hoe ontstaat onrust in de klas en wat kan je inzetten om het te beperken of voorkomen? Is dat mogelijk?
Uit OESO onderzoek blijkt dat de Nederlandse klassen tot de meest luidruchtige en chaotische in de wereld worden gerekend. De vraag is of dit overigens nog steeds zo is, na invoering van het verbod op mobiele telefoons. Hoe dan ook, onrustig is het regelmatig, en volgens Kneyber (2019) zijn het dan ook met name de zwakkere leerlingen die hier last van hebben.
Daarnaast wordt op de Nederlandse scholen nog veel gepest.In het schooljaar 2020-2021 zegt 4% van de leerlingen in de bovenbouw (groep 6, 7 en 8) van het primair onderwijs zelf te pesten (NJI, 2022). Van de ondervraagde scholieren in het voortgezet onderwijs zegt 6% in het schooljaar 2020-2021 wel eens iemand gepest te hebben, waarvan de helft minstens één keer per maand tot dagelijks.
Een onderzoek van Smits (2019) toonde aan dat op honderden basisscholen in Brabant de helft van de leerlingen ordeproblemen ervoer. Ook hier rest de vraag of het nu beter is. Hoe dan ook, op orde handhaven rust nog regelmatig een taboe. Slecht leerlinggedrag leidt daarnaast tot stress en uitval bij leraren. Uit een recente enquete van TeacherTapp onder Nederlandse leraren gaf een grote meerderheid van de respondenten aan dat gedrag van leerlingen een belangrijke rol speelt in de uitval van leraren (TeacherTapp, 2023). Leerlinggedrag is bij 17% van de respondenten de belangrijkste overweging om het onderwijs te verlaten.
Naast bovengenoemde items speelt tijd ook een belangrijke rol. Met een effectieve inzet van klassenmanagement kan je tijd besparen die weer ten goede komt aan het onderwijs. Goed klassenmanagement is een belangrijke voorwaarde voor goed onderwijs (Kees Vernooij, emeritus lector effectief taal-en leesonderwijs).
Het managen van een klas is zowaar geen sinecure en vraagt van de leerkracht overwicht en organisatorisch talent. Plannen, organiseren, heldere instructie, het omgaan met verschillen en een band opbouwen met je leerling. De ene leerkracht heeft het nu eenmaal meer dan de ander. Organisatietalent, regels en routines vormen daarbij de basis. Mijn docent maatschappijleer destijds had klaarblijkelijk nergens last van en wist van het begin tot het eind de leerling te boeien en zijn tijd optimaal te benutten.
Voor de inzet van IT binnen klassenmanagement is het van belang een goede afstemming te vinden tussen vakinhoud, didactiek en de in te zetten technologie. Niet het apparaat of de in te zetten software is hierbij leidend, maar de vraag op welke manier IT een wezenlijke bijdrage kan leveren aan het onderwijs. Dat is de vraag die elke keer weer moet worden gesteld.
Hoewel de smartphone inmiddels de klas uit is, betekent het niet dat de digitale afleiding verdwenen is. Tablets en Chromebooks zijn volop aanwezig. Daarnaast hebben niet alle leerlingen dezelfde toegang tot de vereiste technologie, wat kan leiden tot ongelijkheid in de klas. Leerlingen hebben daarnaast verschillende leerbehoeften, wat zich uit in leerstijlen, tempo's en interesses. Het is een uitdaging om aan al deze behoeften tegelijkertijd tegemoet te komen. Daarnaast spelen er organisatorische ontwikkelingen, zoals grote klassen, waarbij het moeilijker wordt individuele aandacht te geven aan de leerling. Er is tevens veel tijdsdruk om de les af te werken binnen de geplande tijd en de lesvoorbereiding vraagt van de leerkracht ook inzet van tijd en planning. Onderwijskundig vraagt differentiatie om een effectieve aanpak en een bijhorend klassenmanagement
IT kan in dit speelveld de leerkracht ontzorgen in zijn takenpakket en bijdragen aan effectief klassenmanagement. Voorwaarde daarbij is wel dat de leerkracht voldoende vaardig is om hiermee om te gaan en de technologische verandering omarmt. Het delen van materiaal via een bibliotheek of het uitdelen van taken via dezelfde bibliotheek zorgt voor meer onderlinge samenwerking tussen leerkrachten. En dat helpt de leerkracht in zijn lesvoorbereiding zodat hij de benodigde content voor de leerling(en) overzichtelijk kan klaarzetten.
De digitale afleiding in de klas kan beperkt worden door grip te krijgen op je klas en zicht te hebben op de activiteiten van de leerling, waarbij je als leerkracht, indien gewenst, meekijkt op het scherm van de leerling en kiest tot welke websites en apps de leerling toegang heeft tijdens de les (Lees ook 4 strategieën tegen digitale afleiding in de les). Zo ondersteun je je leerlingen optimaal, in de klas of op afstand. Onderwijskundig kan een open leerplatform ingezet worden m.b.t. de toepassing van differentiatie en inzicht geven in de ontwikkeling van de leerling, zowel cognitief als op basis van bepaalde vaardigheden.
Kortom, de rol van IT binnen het toepassen van klassenmanagement kan van meerwaarde zijn mits de leerkracht, in de keuze vooraf én in de toepassing voldoende wordt meegenomen. Nieuwsgierig hoe wij dit aanpakken? Download de white paper met checklist die je kan gebruiken bij het samenstellen van een open leerplatform of download de brochure van het Aerobe open leerplatform.
Klassenmanagement is het geheel aan acties en strategieën die een leerkracht gebruikt om een leeromgeving te creëren waarin alle leerlingen zich veilig voelen, gemotiveerd zijn om te leren en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het gaat om het scheppen van een positieve sfeer, het stellen van duidelijke regels en het organiseren van de lessen, zodat iedereen zich kan concentreren op het leren.
Laat hier je vraag achter